Sporcuların performansının yüksek olması için gerekli etmenlerden bir tanesi de sporcuların iyi beslenmesidir.Yetersiz ve dengesiz beslenen sporcularda bazı sağlık problemleri ve performans düşüklüğü olması kaçınılmazdır.
İyi beslenen sporcularda performans yüksektir,yapılan antreman etkinliği maksimum düzeydedir,hastalık ve sakatlanma oranı düşük,yapılan antrenmandan sonra toparlanma süresi kısadır vücut ağırlığı ve vücut yağı önerilen sınırlardadır.Sporcular neden daha fazla enerjiye ihtiyaç duyarlar?Çünkü,yapılan egzersizler sırasında kaslar daha güçlü çalışır,kalp atımı hızlanır,kalp vücuda kanı daha hızlı pompalar,akciğerler daha hızlı çalışır.Tüm bu sebeplerden dolayı sporcuları sporcu olmayanlara göre enerji ihtiyacı daha yüksektir.Sporcular bu enerji ihtiyaçlarını altı tane temel maddesinden karşılamaktadır.Bunlar,karbonhidratlar,yağlar,proteinler,vitaminler,minareller, ve sıvılardır.Bu temel gıda maddelerinin sporcular üzerindeki etkileri nelerdir.KARBONHİDRATLAR:Sporcular için temel enerji kaynağıdır.Ayrıca sindirim enerji tarafından parçalanmayan zararlı artık maddelerin bağırsak da uzun süre kalmasını önlemektedir.Sporcuların tüketmesi gereken karbonhidrat kaynakları;ekmek,pirinç,makarna,kuru baklagiller,sebzeler tahıl ürünleridir.Karbonhidratları araçların benzinine benzetebiliriz.Eğer aracınızda yeterli benzininiz ile gitmek istediğiniz yere ulaşamayacağınız gibi sporcunun da yeterli karbonhidrat alımı ve glikojen depoları yoksa istenilen performans alınmaz ve sakatlanma riski artar.YAĞLAR:Enerji sağlamalarının yanı sıra yağda çözünen sistemlerin vücutta kalmalarını sağlar.Yağlar özellikle uzun süreli egzersizlerde (aerobik egzersizlerde)enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır.Fazla yağ alımı karbonhidrat miktarını düşüreceğinden dolayı sporcuların performansları düşmektedir.Bu nedenlerden dolayı çok yağlı yiyeceklerden(mayonez, tereyağ,kaymak,cips)lerden kaçınılmalı,katı yağlar yerine sıvı yağlar tercih edilmeli,düşük yağlı süt ve süt ürünleri kullanarak yağ alımını sporcularda azaltmalıdır.PROTEİNLER:Yıpranan dokuların yenilenmesinde, vücuda dışardan gelen mikropların savunmasında,enzim ve hormonların yapısında egzersize bağlı kas fibrillerinde oluşan mikro hasarın onarılmasında,enerji sağlamada görev yapmaktadırlar.Protein kaynakları hayvansal ve bitkisel kaynaklıdır.Hayvansal kaynaklı proteinler,süt,yumurta,yoğurt,peynir,et,balıktır.Bitkisel kaynaklı proteinler,kuru fasulye,nohut,mercimektir.Fakat hayvansal kaynaklı proteinler sporcularda enerji üretimi için daha etkin kullanılmaktadır.Sporcularda aşırı protein ve aminoasit kullanımının ekstra kas gelişimine neden olmadığı çalışmalarda gösterilmiş olup,kas kütlesindeki artış tamamen yapılan antrenmanla olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır.Fazla protein alımında proteinin atım ürünü olan ürenin vücuttan uzaklaştırılması için;idrar çıkışının arttığı böylece daha fazla sıvı kaybedildiği ve dehidrasyona neden olduğu gösterilmiştir.Ayrıca fazla protein alımında vücuttan kalsiyum atılımı da artmaktadır.Bu nedenle bütün besin maddelerinin atılımının yeterli miktarda olması,eksiklikleri kadar fazla alımında performansı düşürücü etkisi olduğu ortaya çıkmıştır.Özellikle sporcu beslenmesinde beslenme programlarının hazırlanmasının diyetisyenler tarafından yapılması çok önemlidir.Gelecek haftaki yazımızda ,Vitaminler, mineraller,ve sıvılardan bahsedeceğiz.Burada hedef sporcunun sağlığını korumak ve performansını artırmaktır.Haftaya görüşmek üzere.Sağlıcakla kalın.
