Hemen her gün marketlerden, AVM'lerden, mağazalardan ürünler satın alıyoruz. Peki bu ürünleri alırken ne kadar bilinçliyiz ?  Ürün satın alırken nelere dikkat etmemiz gerekir ?  Bu yazıda bunlara dikkat çekmeye çalışacağım.
  
Öncelikle tüketici haklarının ne olduğunu, amacını açıklamak istiyorum. Tüketici haklarının amacı; kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemleri almak ve tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konudaki gönüllü örgütlenmeleri teşvik  etmeye ilişkin hususları düzenlemektir.
  
Tüketici olarak pek çok hakka sahibiz. Ama önemli olan bu haklarımızı gerektiğinde kullanmak ve korumaktır. Bir eşya aldığınızda ve iade istediğiniz de bu iade alınmaz denildiğini çoğu kez duymuşsunuzdur. Ancak haklarınıza başvurarak eşyanızı geri iade ederek parasını veya yenisini alabilirsiniz. . Eğer aldığınız bir ürün 450 Tl altı ise Tüketici Hakem Heyetine başvurabilir ve bu konuda oradan yardım alabilirsiniz. En geç 1 ay içinde sorun çözülerek haklı ise sizin tarafınızda olumlu sonuçlanacaktır.
Basit bir örnek vermek gerekirse bir ürünü aldınız ürün sorunlu çıktı ve garantiye yolladınız ikinci defa aynı sorun çıktıktan sonra iade talep edebilirsiniz kabul etmezlerse tüketici hakları hakem heyetine başvurabilirsiniz. Sizden alınan ürün bilirkişi tarafından incelenerek kullanıcıdan kaynaklanmayan hata ise size yenisi veya para aidesi konusunda yardımcı olunur.
Ülkemizin de taraf olduğu 1985 tarihli Birleşmiş Milletler Evrensel Tüketici Hakları Bildirgesine göre 9 tane temel ve evrensel tüketici hakkı mevcuttur.
Bunlar aşağıdaki gibidir:
1) Temel İhtiyaçların Karşılanması Hakkı: Barınma,ısınma, aydınlanma, içecek ve kullanacak su bulma,haberleşme, ulaşım tüketicilerin en temel ihtiyaçlarıdır. Her tüketici, bu temel ihtiyaçların karşılanmasını talep edebilir.
2) Sağlık Ve Güvenlik Hakkı: Satışa sunulan her türlü mal ve hizmetin insan yaşamı ve sağlığı açısından kullanıcısına zarar vermeyecek durumda olmasıdır.
3) Bilgi Edinme Hakkı: Tüketicinin mal ve hizmeti satın alırken doğru karar verebilmesinin sağlanması için tüketicinin gerekli bilgilere ulaşabilmesi ve zararlı, yanıltıcı reklamdan, etiketten, ambalajdan korunmasıdır.
4) Eğitilme Hakkı: Tüketicinin hak ve çıkarlarını koruyabilmesi, tüketici bilincine sahip olması için eğitim kurumlarında eğitilmesidir.
5) Zararların Giderilmesi Hakkı: Satın alınan mal veya hizmetten dolayı tüketicinin uğramış olduğu zararın giderilmesi, o mal veya hizmetin yeniden tüketiciye ulaştırılmasıdır.
6) Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkı: Sağlık koşullarına uygun bir çevrenin oluşumunda ülke ve
Doğal kaynakların doğru kullanımı ile çevrenin korunması, temiz ve sağlıklı bir şekilde gelecek nesillere bırakılmasıdır.
7) Ekonomik Çıkarların Korunması Hakkı: Tüketiciye kıyaslama imkanı verecek çeşitte mal ve hizmetin en uygun fiyattan sunulması, satış sonrası her türlü teknik destek ve servisin tüketiciye ulaştırılmasıdır.
8) Seçme Hakkı: Tüketicilerin çeşitli ürün ve hizmetlere istedikleri zaman ulaşabilmeleri anlamındadır. Rekabetin tam olarak işlemediği pazarlarda devlet aksaklıların giderilmesi için yapacağı düzenlemeler ile uygun kalite ve fiyatlarda mal ve hizmetlerin tüketicilere sunulmasını sağlamalıdır.
9) Temsil Edilme, Örgütlenme, Sesini Duyurma Hakkı: Yukarıda sayılan hakların elde kullanılabilmesi, tüketicilerin haklarını koruyabilmeleri, mağduriyetlerinin giderilmesinde bir araya gelerek güç birliği oluşturmaları ve hükümetlerin ekonomik ve siyasi politikaların da dikkate alınma ve kamu kurumlarında temsil edilebilmesidir.
Tüketicinin korunması neden önemlidir?
Çünkü insan, ‘beşikten mezara kadar’ tüketicidir. Teknolojik gelişmelerle birlikte toplu üretim yapılabilmesi sonucunda insan sağlığına zararlı pek çok mal ya da hizmet piyasaya sunulabilmektedir. Bütün dünya insanlarının ırk, renk, dil, siyasi görüş ve benzeri unsurlardan bağımsız olarak taşıdıkları evrensel kimlik, paylaştıkları ortak yazgı, tüketici olmalarıdır. Bu kadar geniş bir kitlenin korunması elbette önemli bir husustur.