Kırsal kalkınma destekleri kapsamında, tarım, hayvancılık, ormancılık, gıda ve su ürünleri alanlarında eğitim veren meslek yüksekokulu veya üniversite mezunu girişimcilere 100 bin liraya kadar hibe desteği sağlanacak. Hibe desteği 2019-2020 dönemi için pilot uygulama ile Amasya, Düzce, İzmir ve Mardin'de uygulanacak.
Hibe desteğine ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı 12 Temmuz 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Uygulama tebliği ise 17 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan “Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Kırsal Kalkınmada Uzman Eller Projelerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ”e göre, 100 bin liraya kadar hibe desteği, 2019-2020 yılı için pilot uygulama olarak Amasya, Düzce, İzmir ve Mardin illerinde kırsal alanda yaşayan/yaşamayı taahhüt eden; tarım, hayvancılık, ormancılık, gıda ve su ürünleri konularında yüksekokul veya üniversite mezunlarının mahallinde uygulayacağı bitkisel ve hayvansal üretim, su ürünleri üretimi, yöresel tarım ürünleri, tıbbi ve aromatik bitki üretimi ile bu ürünlerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik projelere verilecek.
Hangi projeler desteklenecek?
Öncelikle 4 ilde pilot uygulama ile başlayacak olan "Uzman eller" projesi başarılı olursa ülke geneline yaygınlaştırılması hedefleniyor. Proje kapsamında 100 bin liraya kadar hibe desteği verilecek proje konuları şöyle belirlendi:
1- Hayvansal üretime yönelik destekleme projeleri kapsamında;
- Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği
- Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği
- Arı yetiştiriciliği ve bal üretimi,
- Arı sütü, ana arı, polen ve benzeri arı ürünleri üretimi,
- İpekböceği yetiştiriciliği ve tesis yapımı
2- Maksimum üretim kapasitesi 29 ton/yılı aşmamış olması koşuluyla, su ürünleri üretimine yönelik destekleme projeleri kapsamında;
- Alabalık, yayın balığı, sazan, mersin balığı, tilapya, karabalık entansif üretim tesisleri ve/veya kuluçkahaneleri,
- Midye ve kara salyangozu entansif üretim tesisi,
3- Bitkisel üretime yönelik destekleme projeleri kapsamında;
- Kapama meyve bahçesi tesisi,
- Fide, fidan, iç ve dış mekân süs bitkisi yetiştiriciliği,
- Kontrollü örtü altı yetiştiriciliği,
- Kültür mantarı üretimi ve tesis yapımı,
- Ormancılık projeleri,
- Orman ürünleri ve tesislerine ait projeler,
- Odun dışı orman ürünleri projeleri,
4- Yöresel ürünler ile tıbbi ve aromatik bitki üretimi, işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik destekleme projeleri kapsamında;
- Tıbbi ve aromatik bitki üretimi, işlenmesi, depolanması ve paketlenmesi,
- Coğrafi işaretli, organik veya iyi tarım uygulamalı bitkisel ve hayvansal üretim,
5- İşleme, depolama ve paketleme tesisi;
Yukarıda belirtilen hayvansal üretim,bitkisel üretim, su ürünleri üretimi, yöresel tarım ürünleri ile tıbbi ve aromatik bitki üretimine yönelik işlenme, depolanma ve paketlenmesine yönelik proje konularına hibe desteği sağlanacak.
Kimler başvurabilir?
Tebliğe göre, başvuru yapacak kişilerde aranan şartlar şöyle; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak. Tarım, hayvancılık, ormancılık, gıda ve su ürünleri eğitimi veren meslek yüksekokulu veya üniversite mezunu olmak. Desteklenecek proje konularında daha önce Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hibe programlarından yararlanmamış olmak. Başvuru tarihi itibariyle askerlik görevi ve cezai hükümlülüğü devam eden veya denetimli serbestliği olan kişi olmamak. Ücretli çalışan, emekli ve vergi mükellefi olmayanlar başvurabilir.
Hibe desteğinin koşulları
Hibe desteğinin üst limiti 100 bin lira olacak. Proje bütçesi katma değer vergisi (KDV) hariç hazırlanacak. Hibe ödenebilmesi için hibe sözleşmesinin imzalanması ve proje yatırımının tamamlanması şartı var. Başvuru yapan herkese hibe desteği verilmeyecek. Tebliğe göre, oluşturulacak komisyon tarafından projesi kabul edilen ve sözleşme imzalanan projelere hibe verilecek. Hibe desteği Türk Lirası olarak ödenecek.
Hangi giderler desteklenecek?
Hibe sözleşmesinden sonra ve süresi içerisinde gerçekleştirilen traktör ve bahçe traktörü haricindeki makine, ekipman, donanım, malzeme, fide, fidan, tohum, misel, torf, arılı kovan, yeni tesis, hayvancılık projelerindeki canlı hayvan alımı giderleri, su ürünleri üretiminde havuz inşaat malzemesi giderleri, kuluçkahane dolabı, su ürünleri yetiştiricilik belgesi olan tesislerden faturalı olarak alınmış olması şartıyla yavru ve/veya anaç alımı giderleri bu tebliğde belirtilen esaslar çerçevesinde hibe desteği kapsamında değerlendirilecek.
Büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği projeleri uygulayacak olan hak sahipleri, canlı hayvan alımlarını kooperatif, birlik, damızlık gebe düve üretim işletmeleri başta olmak üzere, fatura kesebilen tüzel kişiliklerden/kurumlardan kendileri gerçekleştirecekler.
Başarılı olabilir mi?
Kırsal kalkınma konusunda bugüne kadar pek çok proje uygulandı. Bazıları başarılı oldu. Bazıları da başarısızlıkla sonuçlandı. Genç çiftçi projesi büyük umutlarla başladı, fakat sonra ithalat projesine döndü. Sayıştay 2018 Raporu'nda da yer aldığı üzere devlet genç çiftçileri çiftçiler devleti dolandırdı.
Tarım, hayvancılık, ormancılık gıda ve su ürünleri konusunda yüksekokul veya üniversite mezunu gençlerin kırsalda yatırım yapmalarını sağlamak açısından önemli bir adım. Tarımda yaşlanan nüfus ve işsiz üniversiteliler dikkate alındığında gençlerin sektöre kazandırılması gerekiyor. Projeler seçilirken dikkat edilmeli. Genç Çiftçi Projesi'nde olduğu gibi yüzde 90'dan fazlası hayvancılık projesi olmamasına dikkat edilmeli.
Özetle, kırsalda yaşayan veya yaşamayı taahhüt eden uzman ellere sağlanacak 100 bin liraya kadar hibe kredisi 4 ilde doğru uygulanırsa diğer illere de yaygınlaştırılmış olur. İşin uzmanları başarılı olursa köyde, kırsalda yaşayanlara da örnek olur.
