Bana, ''Enflasyon nedir'' sorusu sıkça soruluyor. Ekonomi bilimine göre tarifi basit, toplam tüketim, toplam üretimi aşınca denge enflasyon, yani fiyat artışı ile kurulur. Bu tarifi anlamak zor. Bizim milletimiz, basit anlatımları sever.
Bir atasözümüz var. Enflasyonu tarif ediyor. ''Almadan vermek, allaha mahsustur''. Ekonomide de böyle bir kural var. Üretime katkısı olmadan alanların bulunduğu bir ülkede, ekonomi olmayanı vermez. Ekonominin vermeme kuralı bellidir. Fiyatlar artar.
Demek ki, enflasyon, ekonomiye katkısı olmadan alanların bulunduğu ülkelerde gerçekleşiyor. Ekonomiye katkısı olmayanları sayınız. O kadar çok enflasyon nedeni bulursunuz.
1. İmamların ekonomiye katkısı yoktur. Devletin arkasına saklanarak, maaş adı altında, ekonomiden pay alıyorlar. Sayıları 140 bini aşmış. Bu kadar insana devlet maaş yetiştirecem diye para basıyor. Para basınca enflasyon oluyor. İmamlara maaş verdiğiniz sürece, enflasyon önlenemez.
2. Siyasi güç sahipleri, yurt dışı kadrolarda yüksek maaşlı ARPALIKLARA yerleştirilir. Döviz üzerinden maaş alırlar. Ekonomiye hiç bir katkıları yoktur. Bedelini halk, enflasyon ile öder. Bu kadroları tasfiye etmeden enflasyon önlenemez.
3. Türkiyede emekli ölüyor, ama maaşı kesilmiyor. Ölmüş emeklinin dul ya da evlenmemiş kızı babasının emekli maaşını alıyor. 84 yıl hiç çalışmadan babasının maaşını alan bir kadının hikayesi bana ulaştı. Baba, 1938 de ölmüş.. İki yaşındaki kızına maaş bağlanmış. Kız, maaşı kesilir diye evlenmemiş. 2022 yılında, ölene kadar maaş almaya devam ediyor. Bazı kadınlar, kocalarından resmen boşanıyorlar. Ölmüş babanın emekli maaşını alıyorlar. Fiiliyatta ise evlilik devam ediyor. Sonuç vermeden alanlardaki artış, enflasyon olarak halka yansıyor.
4. Erken emeklilik, aynı sonuca götürüyor. Sosyal devlet harcamaları, aynı sonuca götürüyor. Ekonomiye katkısı olmayan bu kesime, devlet maaş yetiştiremiyor. Devlet bütçesine bakınız. SGK giderleri, bütçenin yüzde 40 seviyesini aşmış. Bütçe açıklarının gerisinde SGK giderleri var. Kuraldır, bütçe açıkları enflasyon ile finanse edilir. Denk bütçe prensibine uyulmadığı taktirde, enflasyon devam eder. İşin ilginç tarafı, muhalefetin SGK giderleri konusunda sesi dahi çıkmıyor. Zira, 20 milyona yaklaşan devletten geçinenlerin oyu, siyasetin sesini dahi kesiyor.
5. Her türlü israf enflasyona neden olur. En büyük israf devlette gerçekleşiyor. Makam araçlarına bakın ve sonucu görün. Sadece aşırı tüketim değil, yatırım israfı da enflasyon yaratır. Piyasa faiz hadleri kadar getiri sağlamayan yatırımlar enflasyon yaratır. Devletin ''kamu yararı'' adı altında yaptığı yatırım harcamaları enflasyona neden oluyor.
6. Cari açıklar enflasyon yaratır. Cari açık, döviz talebinin arzı aşmasına neden olur. Artan döviz talebi kurları artırır. Kur artışı, ithal malları fiyat geçirgenliği yoluyla, fiyatlara artış olarak yansıyor. Cari açıklar önlenemeden, enflasyon sorunu çözülemiyor.
7. Cari açık ile bütçe açığı aynı anda gerçekleştiği zaman, enflasyon, ekonomik kriz ile sonuçlanıyor.
