29-30-31 Mart 2014 tarihlerinde İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgelerin de özellikle yüksek kesimlerde yağan kar yağışı ile birlikte sıcaklıkların bir anda düşmesi neticesinde yaşanan don tarım alanlarında büyük bir felakete sebep olmuştur. Kuraklıkla boğuşan ülkemiz şimdi yeni bir don felaketi ile karşı karşıya kalmıştır. Sıcaklıkların eksi 10'lara varan derecelere düşmesi nedeniyle yaşanan don, fındık, kayısı, çay, sebze alanları, hububat, şeker pancarı, ayçiçeği tarlalarında, kivi, elma, kiraz, vişne, erik, şeftali, kivi, badem, narenciye, sebze bahçeleri, örtüaltı sebze alanlarında yüzde 70 ile yüzde 100 oranında ürün kaybına sebep olmuştur.
Yaşanan don afeti en fazla fındık ve kayısı’da zarara yol açmıştır. Kayısı üretiminin yüzde 67'sini karşılayan Malatya’da zararın yüzde 90’lara ulaşabileceği ifade edilmektedir. Fındık ürününde ise Samsun, Ordu, Giresun ve Trabzon’da kıyı kesimlerde yüzde 10'lardan başlayarak rakıma göre yükselen oranlarda don zararı olduğu ifade edilmektedir. Kahramanmaraş'ta ceviz, Adıyaman'da Antep fıstığı başta olmak üzere, meyve bahçelerinde, Isparta'da kayısı, badem, şeftali, erik, kirazda yüzde 60-70'lere, örtü altı sebze yetiştirilen alanlar da yörelere göre değişen oranlarda zarar gördüğü ifade edilmektedir. Bu yıl fındık, kayısı, elma, kiraz, vişne, erik, şeftali, kivi, badem, narenciye, üzüm, ceviz, çay, Antep fıstığı gibi ürünlerde yüksek miktarda rekolte kaybı beklenmektedir. Hububatta, Konya, Ankara, Çankırı, Kırıkkale, Yozgat, Nevşehir'de sararmalar görüldüğü, elma’da Amasya, Niğde ve Karaman'da don zararı görüldüğü, birçok meyve ürününde bazı alanlarda yüzde 90'ları bulan zarardan söz edilmektedir.
Karadeniz Bölgesinde don zararının en fazla Ordu, Giresun ve Trabzon'da yüksek kesimlerinde görüldüğü, ayrıca Doğu Karadeniz'de çay alanlarının da dondan etkilendiği vurgulanmaktadır. Fındık ve çay en çok zarar gören ürünlerimiz olmuştur. Fındık ve çay olmazsa bölge ekonomisinin ayakta kalması mümkün olamayacaktır. Büyük miktarda don hasarı gören fındık ve kayısı en önemli ihraç ürünlerimizdendir. Ülkemiz ürettiği kabuklu fındığın yüzde 80’ini ihraç etmektedir. Malatya ve bölgesindeki üreticilerin geçim kaynağı kayısı ihracatının yüzde 80'ninden fazlasını da Türkiye gerçekleştirmektedir. Don zararının bu yıl fındık ve kayısı üretim miktarını önemli ölçüde düşüreceği, üretici gelirlerinde büyük kayıp yanında ihracatımızı da olumsuz etkileyeceği ifade edilmektedir.
Giresun, Ordu ve Trabzon 2004 yılından fazla ürün kaybı yaşayacağı bir don afetine maruz kalmıştır. Yaşlı fındık bahçelerini ekonomik zorluklar sebebiyle yenileyemeyen fındık üreticisinin diğer illerimize kıyasla daha fazla ürün ve gelir kaybı yaşayacaktır. 2004 don afetinden Giresun, Ordu, Trabzon ve Samsun illerinde toplam 136 bin 924 fındık üreticisi zarar görmüştür. Üreticinin alacağı 160 milyon lira ödenmemiştir. 2004 afet zararı karşılanmayan üretici oldukça endişelidir. Üreticilerimizin çoğu sigorta yaptırmamış ya da yaptıramamıştır. Buna rağmen donla ilgili somut adım atılmamıştır.
Kuraklığın, don felaketinin ülkemize çok ağır faturası olacaktır. Sadece üretim yapan çiftçiler değil, esnaftan, tüccara, sanayiciden tüketiciye, hatta yurtdışındaki alıcılara kadar bu ağır faturayı herkes ödeyecektir. Dondan zarar gören ürünlerin önemli bölümü Türkiye'nin dünyada söz sahibi olduğu geleneksel tarım ürünleri olması yanında üreticinin temel geçim kaynağıdır. Hem kuraklık hem de don felaketi nedeniyle düşen tarımsal üretim ürün fiyatlarını artıracak ve bunun gıda enflasyonunu beraberinde getirmesi beklenmektedir.
Yaşanan kuraklığın, don felaketinin tarımsal üretimimize, ihracatımıza, ekonomimize çevreye, sağlığa ve gıda ihtiyacımıza etkilerinin araştırılarak, alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla, bir Meclis Araştırması açılması gerekmektedir.Haber Merkezi
Editör: Haber Merkezi
