“Tıp sanatı nerede sevilirse, orada insanlık sevgisi de vardır.”

Son günlerde medyada MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI ile ilgili sansasyonel haberler gelmeye başladı. Bende konuyla ilgili yakın çevremden  sorular ve istek gelince, bu sorunu öncelikle yazmak istedim. Mevsim gereği Seyahat Enfeksiyonlarıyla ilgili yazı hazırlığı içinde olduğumdan, kısaca bu hastalıkla ilgili bilgileri yazıma eklemeye karar verdim. Uzmanlık derneğimizin ayrıntılı bilgi paylaşımı yapacağını öğrenince çok sevindim.Hacettepe Tıp Fakültesinde viroloji temel eğitimimiz sırasında ışıklar içinde yatsın “Şemsettin Ustaçelebi Ağabeyimiz Hocamız “ RNA VİRÜSLERİ DNA VİRÜSLERİNDEN DAHA FAZLA BİZLERİ YORUYOR,DNA ViRüSLERİ AŞI KONUSUNDA DAHA İYİ DERDİ.Maymun Çiçeği Virüsü de yine Çiçek Virüsü ailesinden olup,DNA Virüsü olduğundan sizleri bilmem ama beni korkutmadı.Zaten 40-50 yaş üstü Çiçek aşısı olduğunuzdan, temel mikrobiyoloji bilgilerime göre hastalık geçirsek de hafif geçireceğimizi düşünüyorum.Bildiğim kadarıyla ülkemizde şu an Çiçek Aşısı olduğunu sanmıyorum.Dünyada ki çevrenin Küresel Kapitalistlerce talan edilmesi bakalım bize ne tür salgınlar getirecek? İlerde görülecek.

*

Yaşları 50'den fazla olanlar Çiçek Hastalığını, Hıfzıssıhha Enstitüsü'nün aşı üretimi ilgili yoğun çabalarını çok iyi anımsarlar.Atlarda görülen Çiçek hastalığı için aşı üretilirken dünyaya örnek olduğunu unutmazlar umarım.Maalesef bu kurum 2011 yılında bir gece kimsenin haberi olmadan kapısına kilit vurulduğunu gelde unut! Kahrolmamak elde değil!

*

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI ile ilgili olarak, İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA) tarafından 7 Mayıs’ta ilk olgu bildirilmiş olup,olgunun dışarıdan geldiği belirtilmiştir.

14 Mayıs 2022’de, Birleşik Krallık’ta aynı evde yaşayan, ancak yakın zamanda gezi öyküsü ve 7 Mayıs’ta bildirilen olguyla herhangi bir teması olmayan iki hasta daha tespit edildiği bildirilmiştir. 16 Mayıs’ta UKHSA tarafından yakın zamanda endemik bölgelere seyahat geçmişi olmayan dört olgu daha doğrulanmış olup, 7 ve 14 Mayıs’ta bildirilen olguların temaslısı olmadığı vurgulanmış. 16 Mayıs’ta bildirilen tüm olgular, kendilerini erkek eşcinsel (MSM) olarak tanımlayan kişiler olduğu bildirilmiştir.

*

18 Mayıs’ta Portekiz, doğrulanmış beş maymun çiçeği olgusu ve 20’den fazla şüpheli hasta bildirmiştir. Tüm olgular genç erkekler olup, hepsi Lizbon ve Tagus Vadisi’ndendir. İspanya'da ise sekiz şüpheli olgu bildirilmiş bulunmaktadır.

*

BULAŞMA NASIL OLUYOR?

Maymun çiçeği DNA virüsü İle olan bir enfeksiyon hastalığıdır.Enfekte bir hayvan, insan veya virus içeren vücut maddeleriyle temas yoluyla bulaşma olabilir. İnsanlar arasındaki bulaşma çoğunlukla iri olarak tanımladığımız solunum damlacıkları yoluyla oluyor. Damlacıklar uzağa gidemediği için uzun süreli yüz yüze temas gerekiyor. Virus ayrıca vücut sıvılarıyla,

döküntüyle doğrudan veya dolaylı temas yoluyla vücuda girebiliyor.

*

BULGULARI NELERDİR?

Bulguları tipik üst solunum yolu enfeksiyonu gibidir.Ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı, lenf nodlarının şişmesi, titreme ve bitkinliktir. Tipik olarak döküntü gelişir. Döküntü genellikle yüzde başlar ve sonra cinsel organlar da dahil olmak üzere tüm vücuda yayılır. Dikkat çekici bir şekilde, yakın zamanda MSM’de(Erkek eşcinsellik) tespit edilen olgularda döküntülerin genital bölgede daha baskın olduğu bildirilmiştir.

Döküntü farklı aşamalardan geçer. Sonunda  "Kabuk Bağlamadan" önce, Su Çiçeği veya Frengiye (Sifilize) benzetilebilir. Su Çiçeği veya Frengiden görünüşteki farkı döküntülerin tek tip evrimidir.

*

KULUÇKA SÜRESİ NE KADARDIR?

Kuluçka süresi 6-16 gün olup,  21 güne kadar çıkabilir. Döküntü Kabuğunu düşürdüğünde  hasta artık bulaştırıcılığını kaybeder.

*

KORUNMA VE AŞISI VAR MI?

Korunma tüm damlacık yoluyla geçen enfeksiyonlar gibidir. Covid-19 gibi bunda da MASKE,MESAFE,TEMİZLİK önemlidir.Aşısı vardır.Değişik isimleri olsa da,bizim daha iyi bildiğimiz

IMVANEX (MVA-BN) adı ile tanınan adıdır. Bu aşı bu hastalığa karşı aktif bağışıklama için Avrupa Komisyonu tarafından onaylanmıştır, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ve Kanada Sağlık (Health Canada) tarafından da bu bölgelerde maymun çiçeği için onaylanan tek aşıdır. Bavarian Nordic, daha önce 2018’de ve 2019’da, Nijerya’dan birbiriyle ilişkisiz insan olgularının gelmesi ve bir sağlık çalışanının enfekte olmasıyla birlikte Birleşik Krallık’ta görülen ilk insan maymun çiçeği olgularında IMVANEX aşısını PHE’ye teslim ettiğini biliyoruz.

*

DİĞER SEYAHAT ENFEKSİYONLARI

Sınır tanımayan ülkeler arası ticaret, her türlü gezi (Turistik,kültürel v.b.) ve buna paralel olarak gelişen

Ülkeler arası gezi sonucu bilebildiğimiz ilk yayılan enfeksiyonlardan birisi “Frengidir.”

Bilindiği gibi Amerika kıtasından Avrupa ve diğer ülkelere yayılan ilk enfeksiyonlardan en önemlisidir. FRENGİ(Sifiliz)Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur.Firengi ile Avrupa böylece tanışmıştır. Tam tersine çiçek hastalığı Avrupa’dan Amerika’ya deniz yolu (gemilerle seyahat) ile taşınmıştır. Kemiriciler (fare, kene v.b) tarafından bulaşan “Hantavirüsler” Güney Kore-Kuzey Kore savaşında, Güney Kore’deki görevli askerler arasında saptanmış, oradan diğer ülkelere yayılmıştır.

Uluslararası ticari, sosyal, kültürel alışverişlerde enfeksiyon geçişi eskiden gemilerle, sonra trenlerle, bugün her türlü kara taşıtı ve uçak yolculuğu ile enfeksiyonların geçişi olmaktadır.

*

GEZİ ARTIŞI SEYAHATLE  ENFEKSİYON HASTALIKLARINI ARTTIRMIŞ MIDIR?

Belirgin artış getirmiştir. Koruyucu ve tedavi hekimliğindeki gelişmelere rağmen maalesef artış belirgindir. 50-60 yıl önce iki milyon kişi gezi yaparken, bugünlerde bu rakam bin kat artmıştır.

*

BAŞKA BİR ÜLKEYE GEZİ ÖNCESİ DİKKAT EDECEĞİMİZ NOKTALAR NELERDİR?

Gideceğimiz ülkede görülen bulaşıcı hastalıkları bilmemiz ve ona göre önlem almamız gerekir. Örneğin bir Orta Afrika ülkesine giderken sıtmaya yakalanmamak için orda bulunduğumuz sürece ilaç almamız gerekir. Ayrıca seyahat öncesi gerekli aşıları yaptırarak yola çıkmamız gerekir. Dünyadaki değişik ülkelerde görülen hastalıklar ve alınacak önlemler ile ilgili bilgiye Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’nün web sitesinden ulaşılabilir.Bunu bir yete not edin!

*

Gelişmiş ülkeler bir çok enfeksiyon hastalığını ülkelerinde en aza indirmişken, küresel Anamalcı sistem malını satmak, aynı zamanda sosyo-kültürel gelişmelerin  sonucu olarak her türlü gezi artmıştır. Bunun beraberinde “Seyahatle İlgili Enfeksiyon Hastalıklarındaki “ yükselişin olması tahmin edersiniz ki kaçınılmazdır.

*

Covid-19 enfeksiyonu,Kuş Gribi, Sars, Domuz Gribi, Dirençli Tüberküloz bugün gelişmemiş ülkeler için ne kadar ciddi sorun oluşturuyorsa, gelişmiş Avrupa ülkeleri  içinde önemli sorun oluşturmuştur.Yapılacak akıllı çözüm koruyucu hekimlik ilkelerini yaygınlaştırarak bu alana daha fazla önem vermek, gerekli aşıları zamanında yaptırmaktır.Her zaman yazdığım gibi bunun başarılması için siyasi bilinç gerekir.Küresel Kapitalistler buna izin verirlermi?Elbette hayır.

*

Her zaman yaptığımız gibi sözlerimizi güzel bir “KUL HİMMET” TÜRKÜSÜ İLE BİTİRELİM.

NURETTİN DADALOĞLU’NUN DERLEDİĞİ BU ERZİNCAN TÜRKÜSÜNDE;SEYYAH OLSAK DA DOST BULAMAYABİLECEĞİMİZ NE GÜZEL ANLATILMIŞ.

Seyyah olup şu alemi gezerim

Bir dost bulamadım gün akşam oldu

Kendi efkarımla yar yar okur yazarım

Bir dost bulamadım gün akşam oldu

Sevgilerimle…