Domates konservesi ve salçanın “İhracatı Kayda Bağlı Mallar Listesi” ne alınmasına ilişkin Ticaret Bakanlığı Tebliği bugünkü (7 Eylül)Resmî Gazete’de yayınlandı. Tebliğ ile domates konservesi ve domates salçası ihracatı kayda bağlandı.
Tebliğ ile ilgili yorumlar ve tepkiler üzerine Ticaret Bakanlığı gün içerisinde iki açıklama yaptı.
“İhracat takibe alındı”
İlk açıklama Anadolu Ajansı’nın haberi ile kamuoyuna ulaştı. Anadolu Ajansı, sabah saatlerinde geçtiği haberde Ticaret Bakanlığının salça sektöründeki ihracat gelişmelerinin değerlendirilmesi neticesinde, salça ihracatındaki artış eğiliminin devam edeceğinin tespit edildiğine dikkat çekilerek şu bilgilere yer verildi: “Yurt içi arz/yurt dışı talep dengesi ile fiyat istikrarının korunması amacıyla yurt içi piyasa ve tüketici enflasyon dinamikleri de göz önüne alınarak ihracata yönelik gerekli tedbirlerin ivedilikle alınmasını teminen salça ihracatımızın yakından takibine ihtiyaç duyulduğu değerlendirilmiştir.”
Bakanlık ilk açıklamada salça ihracatının artacağına dikkat çekerek yurt içi arz/yurt dışı talep dengesi ile fiyat istikrarının korunmasına vurgu yapıyor. Açıklamada yurt içi piyasa ve tüketici enflasyon dinamikleri de göz önüne alınarak ihracata yönelik gerekli tedbirlerin ivedilikle alınmasını teminen salça ihracatının yakından takibe alındığı ifade ediliyor.
Bu açıklamadan anlaşılan salça fiyatlarındaki artış dikkate alınarak ihracatın takibe alındığı ifade ediliyor.
“Yasak, kısıtlama ve izine bağlanma yok”
Bakanlık öğleden sonra sosyal medyadan ikinci bir açıklama yaptı. Bu açıklamada ise aynen şöyle deniliyor: “Domates konservesi ve salça ihracatına kısıtlama getirildiğine dair haberler gerçeği yansıtmamaktadır. Bugün yayımlanan Tebliğ değişikliği ile “Domatesler (sirke veya asetik asitten başka usullerle hazırlanmış veya konserve edilmiş) -Diğerleri: (GTP:2002.90)(Salça)” ihracatında kayıt uygulaması getirilmiş olup söz konusu düzenleme bu ürünlerin ihracatının yasaklanması veya kısıtlanması ile ilgili değildir. Ayrıca, bu ürünlerin ihracatı Bakanlığımız iznine de tâbi kılınmamıştır.”
Tebliğ niye çıkarıldı?
Bakanlık önce ihracatla ilgili gerekli kararlar ivedilikle alınması için salça ihracatının takibe alındığını söylüyor. İkinci açıklamada ise adeta hiçbir şey yapılmadı deniliyor. O zaman bu tebliğ niye çıkarıldı?
Kayıt almak amacıyla çıkarıldı deniliyorsa zaten ihracat kayıt altında değil mi? Bakanlık ne kadar ihracat yapıldığının nereye yapıldığını biliyor.
İhracat kayda bağlanınca ne yapılıyor?
İhracatı kayda bağlı mallar listesine alınan ürünlerle ilgili genel olarak şöyle bir uygulama yapılıyor:
1- İhracat yapan firmaların daha önce yaptığı ihracat miktarına bakılıyor ve ona göre bir miktar kotası veriliyor. Yani Geçen yıl 1000 ton ihracat yapılmışsa bu sene de 1000 ton yapabilirsin deniliyor. Ya da ürünle ilgili genel bir kota verilerek bunun üzerine çıkılması engelleniyor. Amaç içerdeki ürünün daha fazla ihracata gitmesini engelleyerek yurt içi fiyat artışını durdurmak.
2- Ayrıca bazı durumlarda ürün ihracatı için ülke genelindeki bir ihracatçı birliği görevlendiriliyor. İşlemler sadece oradan yapılıyor. Örneğin bir ürünle ilgili Orta Anadolu İhracatçıları Birliği görevlendiriliyorsa, o ürünü ihraç eden ihracatçılar sadece Orta Anadolu ihracatçılar Birliği’nden işlemleri yapabiliyor.
İhracat neden kayda bağlanıyor?
Bu uygulama ile ihracatın bir anlamda yavaşlatılması, kısıtlanması, daha fazla ihracatın yapılmaması için önlem alınıyor. Daha fazla ihracat olursa iç piyasada fiyatlar yükselir endişesi ile bu uygulamaya başvuruluyor.
Salça konusunda Türkiye’de ihracat yapan, iç piyasaya ürün satan firma sayısı iki elin parmakları kadardır. Bakanlık böyle bir tebliğ yayınlamadan önce onlarla görüşse bütün bu açıklamalara belki gerek bile kalmayacak.
