Önce sorunları teşhis edeceğiz. Sonra çözüm üreteceğiz. Sorunlarımızı sıralıyorum;
1. En önemli sorunumuz işsizlik. TUIK’e göre işsizlik oranımız, yüzde 9,6 dır.
İşin özeti şudur. Ülkemiz, 10 milyon insana iş bulmak zorunda. Sorunu derinleştiren ikinci bir etken daha var. Her yıl bir milyona yakın genç emek piyasasına katılıyor.
Devlet kapısında, işsize iş verilerek sorun çözülmez. Sorunun çözülmesi için, yeni ve ilave yatırımların yapılması gerekiyor. Yeni yatırımlar ise sermaye birikimine bağlıdır. Sermaye olmadan iş yeri açılamıyor. İş yeri olmayınca işsiz kişi iş bulamıyor.
2. İkinci sorunumuz sermaye birikimidir. Sermayenin kaynağı tasarruflardır. Tasarruflar yatırıma gider ve sanayi sermayesi oluşur. İstihdam edilen işçi sayısı artar.
Uzun vadeli ekonomik büyüme oranımız yüzde 5 dir. Her bir birimlik büyüme 170 bin kişiye iş vermekte. Yüzde 5 büyüme, 850 bin kişiye iş veriyor. Bu büyüme bize yetmez. Çünkü On milyon civarında işsizimiz var. Büyümeyi artırmamız şart. Büyümenin artması yatırım artışına bağlı. Yatırım artışı ise ilave tasarrufa bağlıdır.
Yeterli tasarruf olmadan ilave yatırım yapılamaz. Bir ülke, toplam tasarrufundan daha çok yatırım yapamaz. Tasarruf=Yatırım eşitliği bozulamaz. Devleti kullanarak, bu eşitlik, yatırım lehine bozulduğu zaman enflasyon meydana gelir.
Sermaye biikimini artırmanın yolu, tasarruftan geçiyor. Vatandaş müsrif, devlet vatandştan müsrif. Isaf önlenmedikçe sermaye birikim sorunu çözülemez. Israfa son vermek gerekiyor.
3. Üçüncü sorunumuz, Cari Açık ve Bütçe Açığının birlkte olmasıdır. Bunların ikisi birlikte olunca, sorunu çözmek zorlaşıyor.
Ürettiğinden çok tüketen toplumlar cari açık verir. Türkiye, ürettiğinden çok tüketiyor. Tüketimi kısmadan, cari açık sorunu çözülemez. Cari açık, beraberinde kur artışını getiriyor. Kur artışı enflasyon yaratıyor.
Bütçe açığı ise devletten kaynaklanıyor. Devlet, 2024 yılı bütçesini 2,6 trilyon lira açık ile bağladı. Bu açığın kapanması için, para basıyor. Fazla para, enflasyon yaratıyor. Sorunun çözümü, devletin denk bütçe uygulamasına bağlı. Ancak, sosyal devlet anlayışı, denk bütçe uygulamasına olanak tanımıyor.
Hükümet sorunları para politikası ile çözmeye çalışıyor. Ancak, yukarıdaki sorunlar, tek başına para politikası ile çözülemez. Maliye politikasının devreye alınması gerekiyor.
