Belediyeler, yerel yönetimlerin en temel yapı taşlarından biridir. Ancak, belediyelerin kamu kurumu olup olmadığı ve belediye çalışanlarının devlet memuru statüsünde olup olmadığı konusu zaman zaman kafa karıştırıcı olabilir. Peki, Belediye kamu kurumu mu? Belediye çalışanları devlet memuru mu? İşte detaylar...
Belediye kamu kurumu mu?
Evet, belediyeler kamu tüzel kişisi olarak kabul edilir.
Anayasamızın 127. maddesine göre:
"Mahalli idareler, il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulmuş kamu tüzel kişileridir."
5393 sayılı Belediye Kanunu'nda da belediye:
"Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisi" olarak tanımlanmıştır.
Belediyelerin kamu tüzel kişisi olduğu şu özelliklerden de anlaşılır:
- Kuruluşları kanunla belirlenir.
- Karar organları seçmenler tarafından seçilir.
- İdari ve mali özerkliğe sahiptirler.
- Kamu görevi yerine getirirler.
- Vergilendirme yetkisi vardır.
- Kamu mallarına sahiptirler.
Ancak, belediyelerin kurdukları veya ortak oldukları şirketler kamu tüzel kişisi sayılmaz. Bu şirketler, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi sermaye şirketleridir.
Belediye çalışanları devlet memuru mu?
Kısaca cevap vermek gerekirse, evet, belediye çalışanlarının büyük bir kısmı devlet memurudur.
Ancak, belediyede çalışan tüm personelin statüsü aynı değildir.
Devlet memuru sayılan belediye çalışanları şunlardır:
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi memurlar: Bu memurlar, belediyelerin memur kadrolarına atanarak görev yapan kişilerdir. Atamaları sınavla yapılmaktadır ve 657 sayılı Kanun'un tüm hak ve yükümlülüklerine tabidirler.
- Özel Hizmet Statüsünde Olanlar: Bu statüdeki çalışanlar da 657 sayılı Kanun'a tabidirler, ancak bazı hak ve yükümlülüklerinde farklılıklar olabilir. Örneğin, sözleşmeli olarak atanabilirler ve disiplin cezaları farklı şekilde düzenlenebilir.
- İl Özel İdareleri ve Belediyelerde Görev Yapan İşçiler: Bu işçiler 4857 sayılı İş Kanunu'na tabidirler, ancak 657 sayılı Kanun'un bazı hükümlerinden de yararlanırlar.
Devlet memuru olmayan belediye çalışanları şunlardır:
- Belediye Başkanları ve Belediye Meclisi Üyeleri: Seçimle göreve gelen bu kişiler, 657 sayılı Kanun'a tabi değillerdir.
- Günübirlik İşçiler: Kısa süreli işlerde çalıştırılan bu işçiler, 4857 sayılı İş Kanunu'na tabidirler.
- Stajyerler: Eğitim amacıyla belediyelerde çalışan stajyerler, 657 sayılı Kanun'a tabi değillerdir.
