Tanzimattan beri, Türkiyenin en önemli sorunu dövizdir. Ülkemiz kaynak zengini değil. Petrolümüz yok, doğal gazımız yok. Çalışarak, üreterek ve ihracat yaparak döviz kazanabiliyoruz.
İhracatımız içerisindeki ithal mallarının ortalama oranı yüzde 72 dir.. İthalat yapamadığımız taktirde, üretim yapamıyoruz. İhracat yapamıyoruz. İthalatı yapabilmek için döviz lazım.
Son iki ay içerisinde ülkeye, tarihte görülmemiş şekilde döviz girişi var. Yetkili bakan, merkez bankasının 65 milyar dolar satın aldığını açıklıyor. Bu rakam, cari açığı fazlasıyla karşılayabildiği gibi, finansman sorununu da ortadan kaldırmaya yetiyor.
Gelen paranın nerelere gittiğine bakalım.
1. Borsa İstanbula giriş var. Yeni arzlar sayesinde, gelen para doğrudan yatırıma gidiyor.
2. Tahvil piyasasına giriş var. Nitekim, tahvil değerleri arttı. Euro-bondların değelerindeki artış, CDS lerin düştüğünü gösteriyor.
3. Yatırım fonlarına giriş var. En karlısı BİS.
4. Yabancıların Türkiyede satın aldıkları şirketlerin sermaye artışları, paranın bu kanaldan ekonomiye girdiğini gösteriyor.
5. Kredi faizleri yükselmiş idi. Bankaların, yükselen faizleri geriye doğru uygulamalarına olanak tanındı. Bu uygulama, şirketleri borç ödemeye mecbur bıraktı. Dışarıda prası olanlar, bir an önce paralarını getirip, borçlarını ödüyor.
6. Mevduat bankalarına giriş de var. Mevduat faizleri yüzde 65 lere kadar çıkmış idi. Bankalara ilave mevduat girmeye başlayınca, mevduat faizi yüzde 50 seviyesine kadar düştü.
Yabancı para girişi en çok kurları etkiledi. İşin içinde olanlar bilir. Hükümet kur artışını önlemek için SWAP yoluyla döviz borçlanıyor. Faiz ödeyerek elde ettiği dövizi satarak kurlara istikrar kazandırmaya çalışıyordu. Nitekim, 2024 yılı Ocak ayından Mart ayı sonuna kadar , merkez bankası 26 milyar dolar satmıştı.
Nisan ayından beri tersi oluyor. Satın alınan miktar 65 milyar dolara ulaşmış. Döviz girişi, kurları aşağı doğru baskılıyor. Cari açık olmasına rağmen, ödemeler dengesinden fazlalık meydana geldi. Bu fazlalık, kurlara istikrar kazandırmaya yetiyor.
İşler yoluna girdi. Ekonomi düzeliyor.
Şinasi KARA
