Üretim yapanlar bilir. En önemli maliyet unsuru emek dir. Rekabet düzeni, emek maliyetini düşürücü yatırımlara mecburiyet getiriyor. Aksi taktirde işletmelerin kar etmesi ve yaşaması mümkün değil.
Sanayileşme, emek verimliliğini artırıcı makinelerin üretime girmesiyle ivme kazanmıştır. Emek yerine, makine koyma gayreti devam ediyor. İnsan sağlığına zarar verici üretimlerde, robotlar kullanılmaya başlandı. Robot kullanımı giderek artıyor. Avrupa'da, 7 gün 24 saat çalışan, ışıksız fabrikalar devreye girdi. Robotlar, teknolojik işsizlik sorunu yaratıyor.
Avrupa'nın, uluslararası ticarette, karşılaştırmalı maliyetlere dayalı üretim üstünlüğü, içten yanmalı motorlara dayanıyordu. Elektrikli motorların, nakil vasıtalarında kullanılmaya başlamasıyla, bu üstünlük kayboldu. Otomotiv sanayinde çalışan milyonlarca işçi işsiz kalacak. Avrupa'nın işsizlik sorunu artacak. İşi bilen uzmanlar kara kara düşünüyor.
''Yeni teknolojik ürünlerin ve inovasyonun deveye girmesiyle, meydana gelen işsizlik sorunu nasıl çözülecek'' sorusuna cevap aranıyor.
1. Çalışma saatlerinin düşürülmesi çare olabilir. Haftalık 40 saatlik çalışma süresi, 36 saate düşürüldüğü taktirde 4/40= % 10 oranında işsizlik azalabilir. İş adamları bu öneriye sıcak bakmıyor. Zira, çalışma saatinin düşmesi ile paralel olarak, ücretler düşmeyecek ve üretilen birim başına emek gideri artacaktır. Şirketlerin rekabet gücü zayıflayacak. Azalmakta olan karlılık daha da azalacaktır.
2. Eğitim süresinin uzatılması çözüm olabilir. Teknoloji uzman işçi talep ediyor. Robotların programlanması, matematik ve algoritma bilgisi gerektiriyor. Hatasız bilgi için ustalık düzeyinde eğitim şart. Mecburen eğitim süreleri uzuyor. İşe başlama yaşının 18 üzerine çıkarılması, teknolojik işsizliğe çare olarak düşünülüyor. Danimarka, doktora yapanlara ilave gelir getirici düzen kurdu. En erken doktora eğitimi, üniversite Lisans eğitiminden sonra 6 yıl gerektiriyor. Danimarka bir taşla iki kuş vuruyor. Teknolojinin gerektirdiği işsizliği çözüyor ve aynı zamanda doktora eğitimi sayesinde yeni buluşlar ile innovativ yatırımları gerçekleştiriyor.
3. Kesin çözüm Nüfusun azalması ile sağlanabilir. Nüfus azaldığı zaman, çalışan sayısı da azalıyor. Sanayi toplumlarında nüfus artışının durması olumludur. Almanya-Fransa-İngiltere ve Rusya'nın nüfusu kendiliğinden azalıyor. Azalmanın gerisinde kadınların kaliteli yaşam arzusu var. Sanayi toplumlarındaki nüfus azalması ile teknolojinin üretime katılması arasındaki oransallık şimdilik korunuyor.
Teknolojik yayılma önlenemez. Az gelişmiş ekonomilere de yansıyacak ve sorun onları da kapsayacaktır. Teknolojik işsizliğin, mevcut işsizlik ile birleşmesi halinde, az gelişmiş ekonomilerde sorun daha da derinleşecektir.
Gelişmiş ülkeler, ekonomik göçe karşı şimdiden kapılarını kapattı. Amerika, Meksika sınırına duvar örüyor. Avrupa, Türkiye'de mevcut sığınmacıların, Avrupaya göç etmesinden ödü kopuyor.
Teknolojik işsizlik hızla artıyor. Artan işsizlik sosyo-ekonomik sorunlar yaratacaktır. İşsizin, boşta geçen zamanı bir daha yakalanamıyor. İşsiz dahi olsa, insan, yaşamı için para harcamak zorunda. Ekonomiye katkısı olmadan harcanan paranın maliyetini halk ödüyor. Fakir ülkelerde ödeme enflasyon yaratarak halka yansıyor.
Dünyanın her tarafında işsizlik artmaya başladı. En çok işsizlik oranı gençler arasında var. Sorun dünya çapında yaygın hale geldi. Çare nüfus artışını önlemekten geçiyor.
Şinasi Kara
