İslam, sadece ahiret hayatını düzenlemez. Bu dünyadaki yaşama ilişkin kurallar da koymuştur. Bunların başında sosyal devlet anlayışı geliyor.
Kuran ''ihtiyaçtan fazlasını infak etmeyi'' emrediyor. İnfak tabiri, kendi mülkiyetinden vaz geçme, devlete ya da fakir fukaraya bağışlama anlamına gelir. Hz. Muhammed, karısından intikal eden mirası infak etmiştir. İnfakın yerine getirilmesi konusunda pek çok ayet vardır.
Diğer bir hüküm ise ''mal ve mülkün sahibi allahtır'' inancından kaynaklanıyor. Mal-mülk-para Allaha ait olduğu zaman, paranın getirisi faiz de kabul edilemezdi. Faiz yasaklandı. Sermaye mülkiyetinin kamuya ait olacağına ilişkin sosyalist anlayış farklı bir şekilde İslamiyete girmiş oldu.
Hz. Muhammed'in yaşamı sırasında halk sesini çıkarmıyor ve infak hükümlerine uyuyordu. Hz. Muhammet ölünce, Araplar infak hükümlerine karşı çıktılar.
Sosyal devletin yaşaması için, infak hükümlerinin uygulanması gerekiyordu.İlk Halife Hz.Ebubekir ordu kurdu ve irtidat savaşları başladı. Amaç, infak ve zekat hükümlerini uygulamak idi. Çok kan döküldü. Sonuç alınamadı. İstişare ile zekat hükmü kırkta bire indirildi. Servet ve sermaye mülkiyeti Allah adına bireyin mülkiyetine bırakıldı. Kurulu düzene uyuldu.
İlk Müslümanlar, Cuma günleri bir araya geliyor ve yardıma muhtaç insanlar tespit ediliyor. Gerekli yardımı, infak çerçevesinde yapıyorlardı. Muaviye döneminde bu gelenek devam ediyordu. Ancak, Cuma toplantılarında önemli bir sorun ortaya çıktı.
Cuma günleri toplanan araplar, Emevi Yönetiminin yanlışlarını da tartışmaya başladılar. Tartışma sonunda halk galeyana geliyor ve isyan ediyordu. Emeviler, Cuma toplantılarının siyasi mahiyet kazanmasını önlemek için kural getirdiler. Cuma Namazı, imam nezaretinde Cami'de kılınacak. Tartışma yok. Yardımlaşma yok. Namazdan sonra herkes dağılıp işine gidecek.
Cuma toplantıları hakkında Emevi kuralı uygulandığı andan itibaren, İslamın sosyal işlevi de sonlanmış oldu. Daha sonra gelen, Abbasiler, Selçuklular ve Osmanlılar, emevilerin oluşturduğu kuralı uyguladılar. Uygulama değişmeden devam ediyor.
Şinasi Kara
