Ekonomi cehaletini bir türlü üzerimizden atamadık. Rezervler çoğaldı diye övünülmez. Zira rezervlerin maliyeti vardır. Tutulan rezerv miktarı arttıkça, ülkeye olan maliyeti de yükseliyor.
Rezerv demek, kasadaki para demektir. Borcunuz var kasanızda para tutuyor, borcunuza faiz ödüyorsunuz. Borcunuzu ödeseniz, faiz ödemeyeceksiniz. Türkiye yurt dışına borçlu bir ülke. Her gün borcuna karşılık faiz ödüyor. Buna rağmen kasasında döviz tutuyor. Yetkililer artan rezervler ile övünüyor.
Merkez bankasındaki rezervlerin dört kaynağı vardır.
Birincisi altın. Hazineye ait olan altın, savaş gibi önemli olaylar dışında satılmaz.
İkincisi, bankalardaki döviz mevduatın yüzde 23,1 lik kısmı merkez bankası karşılık hesabına yatar. Karşılık hesabındaki bu parayı, merkez bankasının kullanma şansı yoktur. Halkın emanet parasıdır. Son dönemde, karşılık oranlarının artması yüzünden, rezervlerde artış oldu. Artış ile birlikte, ülkeye maliyeti de artıyor.
Üçüncü sırada SDR denilen IMF parası var. SDR, Special Driving Right ifadesinin kelime başlıklarından oluşur. Türkçesi Özel Çekme Haklarıdır.1972 yılında, IMF tarafından işleme konuldu.
SDR nin fikir babası, ünlü iktisatçı Keynestir. J.M Keynes, uluslararası geçerli para olarak böyle bir oluşumu ön görmüş ve fakat, 1944 Bretton Woods toplantısında fikrini kabul ettirememişti. Rezervlerin maliyetinin olduğunun anlaşılması ve rezerv paralara haksız faiz ödenmesine Fransız Cumhurbaşkanı De Gaulle 1960 larda itiraz etti. SDR çözüm olarak sunuldu. SDR ler devletler arasında geçerli para. Özel kesime inmiyor. Kullanılması için dolar, euro, yen, sterlin ya da renminbi'ye (Çin parasına) dönmesi gerekiyor. Dünya rezervlerinin yüzde 4 ü, SDR lerden oluşuyor.
Bu yıl IMF, SDR kotasını 650 milyar dolar artırdı. Katılım oranlarına göre ülkelere tahsis etti. Türkiyeye 6,5 milyar dolarlık SDR tahsisi yapıldı. Merkez bankasında SDR ler rezerv para olarak tutuluyor. Kullanılmadığı sürece maliyeti yok. Ümidim odur ki, yakın gelecekte, tüm rezervler SDR lerden oluşur.
Dördüncü sırada, merkez bankasının döviz olarak tuttuğu yedek akçeleri var. Merkez bankası bunları dilediği gibi kullanabilir. Rezerv denildiği zaman kullanılabilir rezervler akla gelmelidir.
122 milyar dolar rezervimiz oldu diye övünmek, ekonomik akıl ile bağdaşmaz. Zira, rezervler arttıkça, ülke gereksiz yere faiz ödüyor. Kaldıki, kullanılma imkanı olmayan karşılık hesaplarında tutulan rezervler, para ikamesinden kaynaklanıyor.
