16 Nisan günü 18 maddelik Anayasa değişikliği Cumhurbaşkanlığı sistemi adı altında değiştirilmesini; kabul veya reddolunması için referandum (Halkoylaması) yapılacak; evetlerin çok olması halinde kabul olunacak ve 2019 da yürürlüğe girecek; reddolunursa bugünkü şekliyle devam edecek. Biz Demokratik Parlamenter Sistemden yanayız; ve tek adamlık sistemine dayanan bu Anayasa değişikliğine hayır diyoruz; neden çünkü içindeki gerçek; tek adam yönetimidir; ve Cumhurbaşkanına her taraf bağımlı ve denetim mekanizması yoktur.
Çünkü kuvvetler ayrılığı prensibi yoktur. Cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesinin 15 üyesinden 12 sini kendi atayacak; kalan üç üyelik TBMM. ce seçilecektir. HSK'nun 13 üyesinin 4 ünü atayacak, bu kurumun Adalet Bakanı ve Müşteşarı bu kurulun doğal üyesidir. Diğer 7 üyeyi Meclis atamakla birlikte; Meclisin oluşumu da Cumhurbaşkanını seçen çoğunluğun paralelinde olacaktır. Çünkü sistemde Cumhurbaşkanı tarafsız değil; Parti Genel Başkanı olarak seçilmektedir. Dolasıyla Milletvekilleri seçim için sıralanırken; ön seçimden gelme gibi bir zorunlulukta olmadığından; Milletvekilleri sıralamasında da söz sahibi olacaktır. Bu durumda yürütme; 8 ci maddede açıklandığı üzere Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı Yürütmenin; Yargının; Yargı atamasının başı olacaktır. Cumhurbaşkanı; Cumhurbaşkanının atadığı Yardımcıları; veya Bakanlardan biri yetim hakkı yese; 301 oyla soruşturma açılması istenebiliyor; peşinden 360 Milletvekili soruşturma açılsın diye olur verirse araştırma komisyonu kurulmasına; bu komisyon görevini tamamladıktan sonra soruşturma açılsın raporu düzenlerse; 400 Milletvekili yargılansın diye imzalarsa yargılanabiliyor. Ancak bu soruşturma esnasında Cumhurbaşkanı Meclisi fes edemiyor. Soruşturmanın ta başında Meclisi seçimlere götürmek üzere yenilenmesine karar verebiliyor. Bu durumda Cumhurbaşkanı kendiside düştüğünden; akabinde Cumhurbaşkanlığı ve Meclis seçimleri yenileniyor. Cumhurbaşkanı 5 erden 2 defa seçilme hakkına sahip; ikinci döneminde seçimlere 3 ay kala Meclisi seçime götürme kararı alırsa; veya Meclis kendisini seçime götürmek üzere; seçimlerin yenilenmesine karar verirse (2 dönemi bitmediği için ) tekrar aday olup üçüncü dönem seçilebiliyor.
Cumhurbaşkanı KHK çıkarabildiğinden; Meclise ihtiyacı olmayacak; bir akşam çıkarılan KHK ile sabah memur olanlar; akşam sözleşmeli personel olabilecektir. 18 yaşını bitiren bir genç Milletvekili olabilecek ve Milletvekili seçilirse askerlikten muaf olacaktır. Oysa Liseyi bitirme yaşı en erken 18 dir; ve zorunlu eğitimin sonudur. Bu durumda olan bir genç bir alanda iktisas sahibi değildir; dolayısıyla bir gencin üniversite bitirip bir alanda iktisas sahibi olması en erken; 22 yaşında mümkündür. Eğitim ve Tıp biliminde vücut ve eğitim bilimine ait gelişmeler; 24 yaşına kadar devam etmektedir. Bu durumda bu genç; bundan mahrum seçilecektir; ve olumsuz sonuç verecektir.
Yaklaşık 2700 adet yasa değişecek; 80 milyonun kaderi tek adamlığa terkedilecektir. Bütçeyi yapma yetkisi; Cumhurbaşkanında olacak; Meclis üzerinde görüşmesini yapacak; bir nevi onay verecek; eğer kabul olunmaz ise; eski yılın bütçesi; yeniden değerlendirme oranında artırılarak uygulanacaktır.
Cumhurbaşkanı Yardımcılarını atar veya görevden alır; Bakanları atar veya görevden alabilir; Valileri, Emniyet Müdürlerini, Müsteşarları, Genel Müdürleri, Genel Müdür Yardımcılarını, Daire Başkanlarını, Daire Başkan Yardımcılarını, Kaymakamları, İl Müdürlerini Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile atar veya görevden alabilir. Bakanların veya Cumhurbaşkanlığı Sisteminin güven oyu isteme gibi bir sorunları yoktur; dolasıyla Meclise karşı gen soruya; soruya, veya bölgesinin sorununu Bakana anlatmak isteyen Milletvekiline karşı hiçbir sorumluluğu yoktur.
Peki sorunlar nelerdir? Buradaki sorun yargının da, Meclisinde Başkana(Cumhurbaşkanına bağımlı olması ); Parti Genel Başkanı olarak; Milletvekili adaylarını tek tek kendisi belirleyebiliyor. Milletvekili Cumhurbaşkanı tarafından aday gösterildiği; veya sonraki dönemde aday gösterilebileceği için Başkana saygıda kusur etmemesi gerekiyor. Üst atamalarda Meclise onaylatma gibi bir durum söz konusu değil; Cumhurbaşkanının TBMM. sine karşı hiçbir siyasi sorumluluğu yok. Atadığı Yardımcılarının ve Bakanların Meclisten güven oyu isteme gibi bir durumu yok; gensoru, sözlü soru; veya yürütme yetkisinin kullanılması denetlenemez; yapacağı atamalar, görevden almalar; çıkaracağı Cumhurbaşkanlığı kararnameleri araştırılamaz; sorgulanamaz; denetlenemez. Sınırsız yetkisi ve çok sınırlı cezai sorumluluğu vardır. Siyasi sorumluluk için TBMM elinde sadece seçimlerin yenilenmesi kararı kalıyor. Demokrasi bir uzlaşma rejimidir. Biz yukarıda anlattığımız tek adam yönetimine karşıyız; ve Demokratik Parlamenter Sistemden yana olduğumuz için; bu Cumhurbaşkanlığı Sistemine (tek kişi yönetimine) hayır diyoruz.
