Parayı takip ediniz. Ekonomik sorunların nedenini ve çözümünü bulmanız kolaylaşır. Türkiye'de para işleri ile Merkez Bankası ilgileniyor. Merkez Bankası ''para basıyor, piyasayı fonluyor, para politikası ile fiyat istikrarı'' sağlıyor.
Geçen hafta gerçekleşen faiz kararından sonra, ekonomide kur paniği başladı. Sebebinin Merkez Bankası olduğunu bilmeyen kalmadı. Paranın, ekonomide örtü olduğunu idda edenler dahi, hatanın büyüklüğünü yaşayarak öğreniyor. Merkez Bankası hatasını anlamış olmalı ki, biraz önce ''SIKILAŞTIRMA POLİTİKASINA'' devam edeceğini açıkladı.
Sıkılaştırma politikası nedir?
Piyasaya daha az para vermek suretiyle likiditeyi daraltmaktır. Likidite daraldığı zaman, faizler yükseliyor. Yani, sıkılaştırma politikası faiz yükseltme işleminden başkası değil. Ancak bir sorun var ki, onu çözmeden Merkez Bankası sıkılaştırma politikası sonuç vermez. O da para ikamesidir.
Türkiyedeki para ikamesi (dolarizasyon) çok aşırı seviyelere ulaştı. Vatandaş mevduatını döviz olarak tutuyor. Cebinde 10 lira dahi olsa döviz alıp, cebine atıyor. TL de kalanlar, acil Türk Lirasına ihtiyaç duyanlar. Vergi mükellefleri ve işçi çalıştıranlar ile Tl üzerinden borçlu olanlar. Vergiler ve ücretler Tl üzerinden ödeniyor. Bunların dışında artı parası olan herkes dolar satın alıyor. Nitekim, bankalardaki döviz mevduatın toplam mevduata oranı yüzde 53 seviyesine ulaştı.
Merkez bankası, bu koşulda para politikası ile sonuca ulaşamaz. Zira, TL'yi kullananlar, para politikasından bağımsız kalanlardır. İhtiyaçları için TL mevduatta kalıyorlar. Faiz, kur ya da başka bir neden onları ilgilendirmiyor. Merkez Bankası yetkilileri bu gerçeğin farkında değiller. Uygulamaya çalıştıkları likidite daraltma işleminde bunu yaşadılar. Başarısızlığın sebebi de para ikamesi idi.
Sonuç, yaşanmakta olan kur sorununu çözmenin yolu, para ve maliye politikasının birlikte uygulanmasından geçiyor. Ülke, Merkez Bankası kaynakları ile sorunları çözemeyeceği aşamaya geldi. Radikal kararlar ve uygulamalar gerekiyor.
Şinasi Karar
